ÇİFTLİK TASARIMI VE ÇİFTLİK DONANIMLARI
Çiftlik tesis arazisinin tespitinde, yörenin topoğrafik ve iklim özellikleri ile işletme ihtiyaçlarının uyumlu olmasına özen gösterilmelidir. Ahır binası gereksinimleri, konut tesislerindeki gereksinimlere benzerdir. Donma tehlikesi olan, sisli veya rüzgarlı yöreler tehlikelere maruz kaldığından mahal olarak uygun değildir. Bina yerinin, işletme yerlerine ve toplu yerleşim birimlerine yakın olması gerekir ve esas rüzgar yönü dikkate alınmalıdır. Yaz rüzgar yönü, kış rüzgar yönünden daha önemlidir. Uygun mahal seçimi, işletmenin "harici" ve "dahili" ulaşım konumuna göre ayırt edilmelidir.
Harici ulaşım konumu, mal temini ve pazar tesisleri (kırsal ticaret, süt fabrikaları) ile işletmeyi toplu ulaşım yolarıyla bağlayan yoldur. Dahili ulaşım yolları, köy arazisinin esas ticari ulaşım ağını teşkil eder. Binanın düzenlenmesinde aşağıdaki mesafeler korunmalıdır: Binalar arasında mesafe en az 10 m, konuttan ahıra mesafe en az 15 m, konuttan arsanın güney sınırına en az 10 m, batı ve doğu sınırına en az 6 m mesafe bulunmalıdır.
Hayvan yetiştirme işletmelerinin teknikleştirilebilir birimleri, normal olarak 4000-5000 m2 alan ve 35-45 m arsa genişliği gerektirir. Konut bahçe ile birlikte takr. 1000 m2 olmalıdır. Binanın iç ve dış kısmındaki çalışma ve ulaşım yolları aşağıdaki eğim oranlarını aşmamalıdır: El arabaları için = % 5, motorlu taşıtlar için = % 10, kısa mesafeler en fazla % 20 olmalıdır. Bahçe, genişletilmiş konut konumundadır. Bahçenin konumu mümkün olduğunca evin güney veya batısında bulunmalıdır. En az 100 m2 çimen yüzeyi, sabit ve korumalı oturma yerleri, çiçekler için ekme yüzeyi, çalı, funda, çocuk oyun yeri ve çamaşır kurutma yeri, toplam olarak takr. 400-500 m2 'lik alan gerektirir. Kendi ihtiyaçlarını karşılamak için kişi başına 50- 60 m2 lik bostan gerekir. Utma ve çekirdekli meyveler için kişi başına takr. 100 iyilik meyve bahçesi tasarlanmalıdır.
ÇIKIŞ KANALLARI VE ATIK SU
Besi hayvanlarının dışkı ve idrar miktarı, hayvan türüne, canlı ağırlığına (Büyük baş hayvan birimi, 1 BH= 500 kg canlı ağırlığı) yemin türü ile katkısına ve verilen suya bağlıdır. Yem miktarının ziraat yılı sürecinde normalde değişiklik göstermesi nedeniyle, yem karışımının tam olarak belirlenmesi mümkün değildir. Bundan dolayı sadece ortalama değer gösterilebilir. Katı gübre: Her bir büyük baş hayvan ve gün ortalaması olarak 1,5-2 kg normal yem miktarı, 2,0-2,5 m katı gübrenin istif yüksekliğinde, 0,5 m2/BH oranında gerekli gübre paletini verir. Gübre çukurunda, idrarın yanı sıra temizleme suyu ve çöküntü suyu toplanır. Buharlaşma payı olarak çöküntü miktarının üçte biri ve 3 m2 her BH gübre plakası (altı aylık depolama süresinde) 0,64 m3 BH'dir. Bu ise, ay oranına gübre payını verir.
Sıvı gübre (gübre şerbeti): Dışkı, idrar ve temizlik suyu toplanır. Kapalı çukurlardan toplanılan gübre şerbeti depolamasında, çöküntü suyu içeri girmez; gübre şerbetinin açık olarak depolanmasında 20 - 30 cm'lik boşluktan çöküntü suyu içeri sızar. Suyun buharlaşması ve gübre şerbeti payı açıklıkla daha büyür. inek besiciliğinde gübre şerbeti payı 1,4 m3/BH'dır. Yeşil mısır yemi ile intensif boğa besiciliğinde gübre şerbeti payı 1,0 m3/BH. Ay'a indirgenir.
AHIR KLİMASI DIN 18910
Hayvan türlerine göre ahırın düzenlenmesi, hayvanların beslenmesi ve yetiştirilmesinin yanı sıra, ahır klimasının hayvanın sağlığı ve verimine olan etkisi de önemlidir. "Ahır klimasından", ısı, hava nemi, hava dolaşımı, hava bileşenleri, ışık, havalandırma, pencere yüzeyi, ahır kapasitesi, ahırın bulunduğu yön ve yapısal ısı yalıtımı gibi faktörlerin birlikte oluşturdukları tesir anlaşılmaktadır. Hava giriş hızı her bir ahır genişliğinde 2,0 ve 5,0 m/S'dir. Havalandırma tertibatı, ağırlık kuvveti ile havalandırma ve mekanik havalandırma olarak ikiye ayrılır.
BÜYÜKBAŞ HAYVANCILIK TESİSLERİ
Ahırlar, bağlama ahırları ve kabin ahırları olarak ikiye ayrılır. Bağlama ahırında inek bir yere sabitlenerek, burada sürekli kalır, burada yem yer, su içer, pisler ve sütü sağılır. Stand 1,10 - 1,20 m genişliğinde olup, stand uzunluğu 1,40 ve 1,80 m'dir ve bu ebatlar hayvanın büyüklüğüne (cins, yaş) ve ahır şekline bağlı değildir. Dışkılık basamağı 1,65 - 1,80 m uzunluğunda tasarlanmalıdır. Yem genelde serpiştirilir. Katı tezek karıştırma işleminde 2 - 4 kg saman / inek / gün oranına dikkat edilmelidir (0,5 kg saman / inek ve gün). Az bir hayvan bakımında bile mekanikleşme tasarlanmalıdır. Tezekleme aletleri, tezek çukurunun yüksekliği ve genişliğini belirler. Sığır bakıcısı olmadığı taktirde standlar 1,40 - 1,50 m uzunluğunda olmalıdır. Tek sıralı ahır düzeni ekonomik değildir. Orta büyüklükteki yemlik aksının iki sıralı stand yeri ve dış tezek kısmı ahır kullanımını % 10 - 15 oranında arttırır. Yem vermenin teknik şekilde donanımı ahırı 10 -12 m genişletir. Mobil gereçlerle yapılan yemliklerin stand yeri sürülebilir yem masası ile oluşturulur (k. 2,5 m genişliğinde yemliklerin arasında). Uzunlamasına ahırın genişletilmesi, ahırın uç tarafında depo odaları, süt odası ve yan odalar olarak tasarlanmalıdır.
Boğa besiciliği yöntemi tekli veya gruplu olarak uygulanır . Tekli besi tarzında ahır, boğa bünyesinin hızlı gelişmesine sürekli uyum sağlayabilecek şekilde dizayn edilmelidir. Bundan dolayı değişik yaştaki boğalar için farklı bağlama standları gerekir. Boğaların yattığı yüzeyde idrar giderme kanallarının yapımına özen gösterilmelidir. Tekli beslemedeki amaç, sürü tarzı davranış biçimlerinin hayvanda oluşmasını önlemektir. Sürü tarzı beslemede gözetilen hedef (normalde 6-15 aynı yaş ve ağırlıktaki hayvanlar bir arada bulundurulur) hayvanların daha buzağı iken birbirlerine alışmasıdır. Yem miktarı ve hayvan dışkısı toplama sisteminin her birinde derin ve yassı akar kanallarla ayırt edilme işlemi yapılmalıdır. Hayvanların hareket etmesine olanak veren ahırların tümü yürüme ve yatma yüzeyi olarak kullanılır. Bu tip ahırlarda yem serpiştirilerek verilir. Hayvanların hareket etmesine olanak sağlayan yassı ahırlarda, hayvanların yatma ve yem yerleri ayrıdır. Bağlama ahırlar tekli besiler için uygundur. Standların kısa olması elverişlidir. Boğalar için yapılacak ahır planlamasında, hayvanların tekli veya sürü halinde tehlikeden uzak şekilde ahıra girmesi ve çıkması mümkün kılınmalıdır. Havalandırma tesisat' olarak yer çekimli ve alt basınçlı havalandırma şekli önerilir. 20 derece meyilli çatı eğimleri işlev bakımından emniyetlidir. Boğa yemi olarak özel mısır buğday depoları tasarlanmalıdır.
AT YETİŞTİRİCİLİĞİ
Bağlama ahırı koşu atlarının ahır yapı tarzı olarak elverişsizdir. Kabin şeklindeki ahırların büyükçe ebatlandırılması atın rahatça hareket edebilmesi için önem arz etmektedir. Uygun kabin alanı cins veya safkan davranış özellikleri yanında atın vücut uzunluğuna bağlıdır. Atın uzunluğu ölçülmediğinden, cıdağı yüksekliği ilgili büyüklük olarak geçerlidir.
Kabin için formül: Kabin yüzeyi = (2 x STm)2 x (STm = cıdağı yüksekliği)
En dar kabin kenarının min. uzunluğu = 1,5 x STm. 1,60-1,65 m olan cıdağı yüksekliğinin standart koşu atı büyüklüğü takr. 10,5 m2 lik yüzeyi verir. Kabin formatı 3,00 x 3,50 m'dir. Max. uzunlamasına format 2,50 x 4,20'dir. Bir atın tehlikesiz bir şekilde döndürülebilmesi için 2,50 m tavla yolu gereklidir. Bağlama ahırının her bir sırasında 50 cm'lik emniyet mesafesi planlanmalıdır. Kabinin yanında, semer odası, nalbant, hasta kabini, yem deposu gereklidir.15 m2'lik semer odası atların sayısına bağlıdır. 20 attan fazla olduğunda nalbant = 5,0 x 3-60 m. 20 attan sonra hasta kabini gerekir. Atlar, bilindiği üzere, rüzgara karşı dayanıklı olmalarına, hatta fizyolojik olarak rüzgara gereksinim duymalarına rağmen akıma dikkat edilmelidir. Akımları önlemek için yapay havalandırma tertibatı planlanmalıdır."Ideal" tavla ısısı elde etme çabası anlam taşımaz. Gerekli bakım şartları göz önünde bulundurulduğunda, her bir at sıfırın birkaç derece altında dahi olsa tavlanın kış ısısına dayanabilir. Atın cinsine göre bakım gerekir. Bu ise, hayvanın sağlıklı, verimli, uzun ömürlü olması ve psikolojik yönden dengeli olması bakımından önemlidir. 5000 yıllık tarihe sahip evcil hayvanlardan olan atın günümüz gereksinimleri bozkır atlarından farksızdır.
Etiketler : çiftlik