MARSİLYA TİPİ KİREMİT NEDİR

Marsilya tipi kiremitler 19. Yüzyılın ikinci yarısında Marsilya’dan ithal edilmiş ve sonradan bizde de üretimi yapılmaya başlanmıştır. Daha çok resmi binalarda kullanılmıştır. Geniş boyutu, kiremit altı kaplaması yerine latalar üzerine dizilebilmesi, geçme sistemiyle sızdırmazlığının azlığı gibi nedenlerle modern yapılarda giderek daha çok benimsenmiştir.

Kiremitlerin Döşenmesi : Geleneksel yöntemde kiremitler aralıklı dizilmiş latalar veya aralıksız döşenmiş kiremit altı kaplamasının üzerine önceden önce dar uçları saçağa doğru olmak üzere aşağıdan yukarıya, birbirine bindirilerek birkaç sıra döşenir, sonra daha üst kiremitler geniş uçları saçağa doğru gelecek şekilde birbirine bindirerek alt sıra kiremitlerin üstlerine örtülür. Mahya ve ağik mahyalar ya da bir sıra kiremitle aynı şekilde örülür veya bazı yörelerde bir sıra alt kiremitin iki yanına üst sıra kiremitler döşenmek suretiyle oluşturulur. Bu yöntem mahya kiremitlerinin örtme alanını artırır, daha fazla güvence sağlar. 

Her ne kadar kiremitler iç içe girdiğinde koniklikten dolayı kayma önlenirse de mahya ve örtü kiremitlerinin rüzgarla savrulmaması için ağırlık olmak üzere yer yer taşlar dizilir. Bazı yörelerde ise mahya kiremitleri kireç harçla yerlerine tutturulur. Restorasyonda buna alternatif olmak üzere alt sıra kiremitlerini kiremit altı tahtasına, üst sıra kiremitlerin ise kiremit altı tahtası üzerine eğime göre çakılan kadronlara çivi ile çakılması veya sadece bakır telle bağlanması önerilebilir. Ancak bu durumda kiremitlerin delikli olarak yapılması gerekmektedir. Telle bağlama yöntemi uygulandığında kiremit altı tahtasının üzerine döşenen yalıtım tabakasının çivilerle sık sık zedelenmemesi için, kiremitler meyil doğrultusunda uzanan tellere bağlanır. Bu teller bakırdaxn olup 10 numara kalınlığında iki kat telin birbirine sarılmasıyla hazırlanmış ve 15 cm’de bir gözler bırakılmıştır. İşte bu gözlere iki yandaki kiremitler telle bağlanırlar.

Japonya’da kiremitlerin oynamasını önlemek üzere çamur harç kullanılmaktadır. Başka yörelerde kireç harç üzerine döşendiği de izlenir. Ancak bizim kiremitlerimiz ince olduğundan üzerine basılmaz. Çatının herhangi bir nedenle onarılması gerektiğinde, yürümek için kiremitler kaldırılarak yol açılır. Bu gibi durumlarda kiremit altına konulan harç bu işlemi zorlaştıracak ve engelleyecektir. O yüzden, kiremitlerin harçla tutturulmaması daha doğru bir yoldur. Bazı yörelerde saçak uçlarına gelen kiremitler, özellikle yelkovan tahtası kullanılmamışsa, kireç harçla tutturulur. 

Kiremitlerin aralıklı latalar üzerine döşenmesi çok iyi bir havalandırma sağladığı gibi, akıntıların nerede olduğu bulmak ve onarmakta kolaydır. Bu tür bir çatının su geçirmezliği tümüyle kiremitlere bağlıdır. Kiremitlerin oynaması halinde akıntı kaçınılmazdır. Bugünkü yaşama biçiminde en ufak bir su sızıntısına artık kimse dayanamamaktadır. Halbuki eskiden akan yerlere çeşitli kaplar koyarak onarılıncaya kadar idare edilirdi. O günün yaşamında sudan sudan bozulabilecek çok önemli eşyalar bulunmuyordu. Günümüzde ise çatının koruyuculuğu sadece kiremite bırakılmayıp ikinci bir tabaka ile güvenlik altına alınır. Bu amaçla kiremit altı tahtasının üstüne bir kat bitümlü karton veya keçe döşenmektedir. Önce tenekecilik işleri tamamlandıktan sonra su geçirmez tabaka döşenir, daha sonra da kiremitler dizilir. Su geçirmez tabakanın sakıncası çatı içindeki rutubetin dışarı atılmasını engellemesi ve bir sızıntı halinde sızıntının nereden kaynakladığını gizlemesidir. Oluklu kiremitlerin altına döşenecek, hatta kiremit altı kaplaması yerine geçebilecek yeni bir su geçirmez malzeme de yurdumuzda yapılmıştır. Bu örtü malzemesi oluklu olup  89x200 cm boyutlarında ve 3 mm kalınlığında, bitkisel ve mineral liflere bitüm emdirilmesiyle yapılmıştır.